جرات آموزی

 

پاسخ دیگری که مخالف اضطراب است پاسخ گرایشی به جرأت‌ورزی نام دارد. برخی مردم، در موقعیت‌های اجتماعی به این جهت احساس اضطراب می‌کنند که نمی‌توانند چیزی را که به‌نظرشان دوست می‌آید ”به زبان بیاورند“، یا وقتی دیگران از آنان بهره‌برداری می‌کنند نمی‌توانند لب به اعتراض بگشایند. تمرین پاسخ‌های جرأت‌ورزی (نخست با نقش بازی کردن در برابر درمانگر و سپس در موقعیت‌های واقعی زندگی) نه تنها اضطراب این افراد را کاهش می‌دهد، بلکه به آنان کمک می‌کند که شیوه‌های مؤثرتری برای کنار آمدن با این‌گونه موقعیت‌ها فرا گیرند. درمانگر موقعیت‌هائی را که شخص در آنها نافعال و پذیرنده است معین می‌کند و سپس به وی یاری می‌دهد تا برخی پاسخ‌های جرأت‌ورزی را تجسم یا تمرین کند که ممکن است در آن موقعیت‌ها اثربخش باشند. برای مثال، تعدادی از جلسات درمانی ممکن است بر موقعیت‌های زیر متمرکز باشد: 
ـ وقتی در صف هستید، کسی خود را جلوی شما جا می‌کند. 
ـ دوستی از شما می‌خواهد کاری را برایش انجام بدهید ولی شما مایل به انجام دادن آن کار نیستید. 
ـ رئیستان ایراد بی‌جائی از شما می‌گیرد. 
ـ کالای معیوبی را به فروشنده‌ای برمی‌گردانید. 
ـ در سینما اشخاصی که در ردیف‌های پشت سر شما نشسته‌اند یکریز حرف می‌زنند و مزاحم شما هستند. 
ـ ماشین شما را مکانیک چنان که باید تعمیر نکرده است. 

بیشتر مردم در این موقع خوش ندارند کاری بکنند، اما برخی از آنان از جرأ‌ت‌ورزی در این موارد چنان می‌ترسند که هیچ نمی‌گویند و به‌جای آن، بر نفرت و نابسندگی خود می‌افزایند. در جریان جرأت‌آموزی، درمانجو پاسخ‌های مؤثر در این‌گونه موقعیت‌ها را با درمانگر تمرین می‌کند و رفته‌رفته آنها را در زندگی واقعی به‌کار می‌بندد. 

در درمان‌های انسان‌گرا، بی‌همتا بودن هر فرد آدمی و گرایش طبیعی وی به‌سوی رشد و خودشکوفائی در مدار توجه است. در این شیوه درمانی، نه رفتار آدمی تعبیر و تفسیر می‌شود (چنانکه شیوه روانکاوان است) و نه کوششی برای تغییر رفتار آدمی صورت می‌گیرد (چنان که شیوه رفتار درمانگران است). هدف این‌گونه درمانگران این است که امکاناتی فراهم آورند تا شخص بتواند اندیشه‌ها و احساسات خویش را وارسی کند و شخصاً به راه‌حل‌هائی دست یابد. با نگاهی به شیوه درمانی درمانجومدار (client-centered) که یکی از متداول‌ترین درمان‌های انسان‌گرا است این رویکردهای درمانی را بهتر خواهیم شناخت.

مطالب مرتبط
درمانجومداری 
حساسیت زدایی منظم چیست 
گروه های رویارویی 
روانکاوی چیست